سیستم مدیریت ارتباطات تلفنی مبتنی بر IP

چکیده

VoIP مخفف Voice over internet protocol است و به صورت لفظی معنی "انتقال صدا از طریق شبکه اینترنت" است. به وسیله فناوری VoIP کاربران میتوانند با استفاده از اینترنت با یکدیگر تماس بگیرند. مهم‌ترین مزیت VoIP نسبت به تلفن سنتی هزینه بسیار پایین آن است. در تلفن های معمولی کاربر هزینه مدت زمان مکلامه را پرداخت میکند و هم‌چنین در این هزینه به فاصله مکانی مقصد نیز بستگی دارد. در حالی که اگر از فناوری VOIP استفاده شود، مدت زمان مکالمه و فاصله مکانی مقصد بر هزینه آن تاثیری ندارد.

امروزه همه شرکت های بزرگ به استفاده از این فناوری روی آورده‌‌اند. چرا که علاوه بر هزینه بسیار پایین، VOIP امکانات بسیار بالایی نیز دارد.

1. مقدمه

ارتباطات يكي از نيازهاي حياتي بشريت است و انسان همواره به دنبال ابداع فناوری‌هایي بوده است كه بتواند با استفاده از آنان با ساير همنوعان خود ارتباط برقرار نمايد. در گذشته‌اي نه چندان دور كه انسان استفاده از اينترنت را تجربه نكرده بود، ارتباطات محاوره‌اي صرفا از طريق تلفن و به كمك خطوط PSTN (برگرفته از Public Switched Telephone Network) انجام مي‌گرديد. در سيستم فوق، سيگنال‌هاي صوتي آنالوگ با استفاده از كابل‌هاي مسي حمل و مبادله داده خصوصا در مسافت‌هاي طولاني گرانقيمت و ارتباطات دوسويه ويديویي رويایي بيش نبود. در ساليان اخير ما شاهد اتفاقات جالبي بوده‌ايم كه هر يك به سهم خود تاثيري غيرقابل انكار در حيات بشريت داشته‌اند. ابداع كامپيوترهاي شخصي، فن آوري‌هاي جديد ارتباطي نظير تلفن‌هاي سلولي و نهايتا اينترنت نمونه هایي در اين زمينه مي باشند كه باعث شده است انسان بتواند با استفاده از سرويس‌هاي جديدي نظير نامه الكترونيكي، چت و مواردي‌ ديگر با ساير افراد ارتباط برقرار نمايد.

در حال حاضر مي‌توانيم نظاره‌گر يك انقلاب واقعي در عرصه ارتباطات باشيم. هر شخص با استفاده از كامپيوتر و اينترنت مي‌تواند با ساير افراد مورد علاقه خود ارتباط برقرار نموده، داده‌اي را مبادله و يا از طريق امكانات نرم‌افزاري موجود با يكديگر گفتگو نمايند. ما نمي دانيم دقيقا در آينده چه اتفاقي خواهد افتاد؛ ولي اين را مي‌دانيم كه كامپيوتر داراي نقشي محوري و اساسي در اين رابطه خواهد بود. اينترنت با سرعت بالا در همه جا استفاده خواهد شد و مردم با يكديگر به صورت صوتي و تصويري ارتباط برقرار خواهند نمود. به هرحال، رشد بي‌سابقه اينترنت در ساليان اخير اين نويد را مي‌دهد كه بتوان از زير‌ساخت موجود به عنوان يك گزينه مطلوب به منظور ارتباطات استفاده نمود.

شبكه‌هاي مخابراتي به عنوان جزء جدايي‌ناپذير زندگي امروز بيش‌ترين سهم را در تبادل اطلاعات و اخبار به عهده دارند. اين فناوري كه قدمتي بيش از صد سال دارد، صورت پيشرفته‌تري به خود گرفته است و خود را با نيازهاي جديد تطبيق داده‌است تا به صورت امروزي درآمده است.

امروزه انتقال تماس، کنفرانس‌های تلفنی، نمایشگر شماره تلفنی و... سرویس‌هایی هستند که از سوی مراکز مخابراتی و بر‌پایه شبکه‌های مخابراتی ارایه می شوند. با وجود این، هنوز مشکلات حل‌نشده بسیاری در شبکه‌های مخابراتی موجود است که نیاز به بررسی بیشتر دارد. مواردی نظیر هزینه بالای نگهداری این شبکه‌ها، ارایه دشوار سرویس‌های جدید، هزینه بالای نصب و راه اندازی و گسترش شبکه‌های مخابراتی و ناتوانی در ارایه خدمات خاص از این مشکلات هستند.

با مطرح شدن شبکه‌های کامپیوتری (به خصوص اینترنت) و امکان برقراری ارتباط به صورت سوییچ بین بسته‌های داده (Packet Switching) ارسال داده بر روی این شبکه‌ها به صورت جدی مطرح شد که در تمامی موارد موفقیت‌آمیز بود. اگر زمانی دستگاه‌های نمابر و تلکس بر روی شبکه‌های مخابراتی سنتی، متن و تصویر را از جایی به جای دیگر منتقل می کردند، امروزه پست الکترونیکی و پیام های بین کامپیوتری این جایگاه را به دست آورده اند،  به نحوی که صورت قدیمی ارسال اطلاعات را تحت شعاع خود قرار داده‌اند.

2. VoIP چیست؟

اينترنت در عمر نسبتا کوتاه خود توانسته است منشا تحولات چشمگيری در عرصه‌های متفاوت حيات بشریت باشد. فناوری VoIP نمونه‌ای در اين زمينه است كه با استفاده از آن می‌توان از زيرساخت اينترنت برای مكالمات تلفنی استفاده  نمود. این فناوری عليرغم ارائه امكانات گسترده، مسایل و چالش‌های امنيتی مختص به خود را دارا است.

VoIP برگرفته از Voice over internet protocol که با نام IP تلفني نيز از آن ياد مي‌شود، امکان استفاده از اينترنت براي مکالمات تلفني را فراهم مي‌نمايد. در مقابل استفاده از خطوط تلفن سنتي، VoIP از فناوري ديجيتال استفاده مي‌نمايد و نيازمند يک اتصال broadband نظير DSL است. هم‌اينک شرکت‌هاي متعددي سرويس فوق را در اختيار علاقه‌مندان قرار مي‌دهند.

متداولترين کاربرد VoIP براي موارد شخصي و استفاده در منازل، سرويس‌هاي تلفني مبتني بر اينترنت است که با محوريت يک سوئيچ تلفن انجام مي‌شود. با استفاده از فناوري فوق، استفاده‌كنندگان مي‌توانند همچنان داراي يك شماره تلفن باشند. در چنين مواردي ممكن است از يك آداپتور نيز استفاده گردد. آداپتور فوق اين امكان را دراختيار استفاده‌كننده قرار خواهد داد تا بتوانند از يك تلفن معمولي نيز استفاده نمايند.

در زمان استفاده از سرويس فوق، مخاطب شما متوجه اين موضوع نخواهد شد كه شما از فناوري VoIP استفاده مي‌نمایيد و قادر به تشخيص دقيق تفاوت سرويس فوق نسبت به يك تلفن سنتي نمي‌باشد.

ممکن است از خود بپرسید که VoIP چگونه می‌تواند مفید واقع شود. خوب، کافی است چند ثانیه راجع به آن فکر کنید. اگر تبدیل سیگنالهای آنالوگ به داده‌های دیجیتال ممکن باشد، VoIP می‌تواند یک ارتباط اینترنت استاندارد را به یک روش مجازا رایگان برای برقرای ارتباطات تلفنی در هر جای دنیا تبدیل کند. فقط کافی است هزینه ISP را بپردازید. این امر شما را قادر می‌کند که شرکت‌های تلفنی را به طور کامل کنار بگذارید. VoIP قابلیت این را دارد که روش کار سیستم‌های تلفنی را کاملا متحول کند. شرکت‌های زیادی هستند که سرویس VoIP  ارئه می‌دهند و پیوسته هم در حال افزایش هستند.

در حال حاضر شرکت های مخابراتی پیشگام در دنیا، پس از وقوف به امکانات بی پایان این تکنولوژی جدید، در حال تأسیس مراکز VoIP  در سراسر دنیا هستند و فروش سیستمهای تلفن VoIP روز به روز در حال گسترش است.

3. VoIP چگونه كار مي‌كند ؟

در گذشته‌اي نه چندان دور، پيشگامان عرصه‌هاي علمي به اين نتيجه رسيدند كه مي‌توان يك سيگنال را به صورت ديجيتال و در يك مسافت طولاني ارسال نمود. بدين منظور مي‌بايست قبل از ارسال سيگنال، آن را با استفاده از يك مبدل آنالوگ به ديجيتال (ADC)، ديجيتال و سپس ارسال و در نقطه پاياني انتقال، با استفاده از يك مبدل ديجيتال به آنالوگ (DAC) مجددا آن را به آنالوگ تبديل نمود. فناوري VoIP نظير آنچه اشاره گرديد كار مي‌كند. در ابتدا، صداي ديجيتال‌شده در بسته‌هاي اطلاعاتي قرار مي‌گيرد و پس از ارسال در مقصد مجددا به صوت تبديل مي‌گردد. با ذخيره اطلاعات به فرمت ديجيتال مي‌توان بر روي آنان كنترل بهتري را اعمال نمود. مثلا مي توان آنان را فشرده کرد، مسير آنان را تعيين نمود و يا آنان را به يك فرمت جديد ديگر تبديل کرد.

از آنجایی که استفاده از VoIP نیازمند پهنای باند بالایی است، برخی کاربران بر این تصورند که در صورت استفاده از VoIP تمام پهنای باند آنها گرفته میشود و دیگر پهنای باندی برای انجام کارها با اینترنت نمی‌ماند و سرعت اینترنت آنها کاهش می‌یابد. در حالی که این تفکر اشتباه است. چرا که مرکز ISP شما میزان پهنای باند اختصاص داده شده به VoIP را کنترل می‌کند و شما میتوانید همزمان با استفاده از VoIP از سایرامکانات اینترنت استفاده کنید.

4. چرا تاکنون از این فناوری در ابعاد گسترده‌ استفاده نشده است ؟

در این بخش لازم است به برخی مسائل حاصل از ائتلاف بین معماری VoIP و اینترنت اشاره گردد. مبادله داده صوتی می‌بایست به صورت بلادرنگ و بدون توقف انجام گردد و این موضوع با معماری نامتجانس اینترنت که ممکن است از تعدادی روتر (ماشین هایی که مسیریابی بسته های اطلاعاتی را انجام می دهند) به منظور مسیریابی بسته‌های اطلاعاتی استفاده نماید، همخوانی نداشته و می تواند باعث بروز مسائل خاصی نظیر افزایش زمان RTT (برگرفته از Round Trip Time) گردد. بنابراین، می‌بایست با اعمال تغییرات لازم و بکارگیری فناوری‌های دیگر، زمینه استفاده موثر از فناوری VoIP  را فراهم نمود.

5. مزایای استفاده از VoIP نسبت به PSTN

در زمان استفاده از خطوط PSTN، کاربران عملا هزینه زمان استفاده شده توسط شرکتی که مدیریت خط PSTN  را برعهده دارد،‌ پرداخت می‌نمایند و هر اندازه که بیشتر با تلفن صحبت نمایند هزینه بیشتری را نیز می‌بایست پرداخت نمایند. علاوه بر این، نمی توان بطور همزمان با بیش از یک شخص گفتگو نمود. در فناوری VoIP می توان هر زمان و با هر شخص گفتگو نمود. کافی است که در آن مقطع زمانی سایر افرادی که شما می‌خواهید با آنان گفتگو نمایید نیز به اینترنت متصل شده باشند. مکالمه برقرار شده تا زمان دلخواه می تواند ادامه یابد. علاوه بر این، می‌توان در یک زمان با چندین نفر گفتگو نمود. در زمان گفتگو با سایر افراد و بطور همزمان می توان با آنان داده‌ای (نظیر تصاویر، نمودارها و تصاویر ویدیوئی) را نیز مبادله نمود.

از آنجایی که با استفاده از VoIP شما از هر جایی که به پهنای باند مناسب دسترسی داشته باشید می‌توانید ارتباط برقرار کنید، کاربران می‌توانند هنگام مسافرت  ATA ها یا  IP Phone هایشان را همراه داشته باشند و به تمام خدماتی که تلفن خانگی‌شان ارائه می‌دهد دسترسی داشته باشند. برخی افراد از یک softphone برای دسترسی به سرویس VoIP شان استفاده می‌کنند. یک softphone یک نرم افزار ویژه است که سرویس VoIP را به کامپیوتر یا laptop شما load می‌کند. این برنامه‌ها این امکان را به شما می‌دهد که از طریق laptop تان از هرجای دنیا که به یک ارتباط با پهنای باند مناسب دسترسی داشته باشید ارتباط تلفنی برقرار کنید.

اغلب شرکت‌های تلفنی سنتی هزینه سرویس‌های اضافی را در صورت‌حساب شما می‌گنجانند. در حالی که اگر از سرویس دهنده‌های VoIP استفاده کنید، این سرویس ها استاندارد به حساب می‌آید. سرویس‌هایی مثل:

Caller ID، Call Waiting، Call Transfer ، Repeat Dialing ،Return Call ،Three-way Dialing.

6. نحوه برقراری ارتباط

با سیستم های VoIP به یکی از سه روش زیر می توان ارتباط تلفنی برقرار کرد:

6-1) ATA(gateway): ساده‌ترین روش برقراری ارتباط VoIP با استفاده از ATA(Analog Telephone Adaptor) ها که gateway هم نامیده می‌شوند، می‌باشد. این ابزارها این امکان را به شما می‌دهند که از تلفن‌های آنالوگ استاندارد فعلی‌تان استفاده کنید. به آسانی می‌توانید handset استانداردتان را به ATA متصل کنید، سپس ATA را به کامپیوتر یا ارتباط اینترنت‌تان وصل کنید. با این کار قادر به برقراری ارتباط VoIP خواهید بود. ATA سیگنال آنالوگ را از تلفن استاندارد شما می‌گیرد و آن را به سیگنال دیجیتال آماده برای انتقال در بستر اینترنت تبدیل می‌کند. همراه برخی ATA ها یک نرم‌افزار هست که روی کامپیوتر load می‌شود و شما را قادر می سازد که آن را برای VoIP با دقت پیکربندی کنید.

6-2) IP Phones: این گوشیهای شماره گیر تلفن درست شبیه گوشیهای معمولی هستند، اما آنها به جای اتصال دهنده ی استاندارد RJ11 دارای یک اتصال دهنده ی RJ45 Ethernet میباشند. این تلفنها شبیه یک میکروکامپیوتر هستند و تمام نرم‌افزارها و سخت‌افزارهای مورد نیاز برای دریافت یک آدرس آی‌پی درون آن تعبیه شده تا بتوان بصورت آنلاین مکالمات تلفنی برقرار کرد. زیرا آنها مستقیما به اتصال اینترنت شما وصل می‌گردند و  درست مانند تلفن‌های قدیمی به سرعت نصب، و مورد استفاده قرار می گیرند.

6-3) کامپیوتر به کامپیوتر: این روش آسان‌ترین روش استفاده از تکنولوژی VoIP است. شرکت‌های زیادی هستند که نرم‌افزارهای مقرون به صرفه‌ای ارائه می‌دهند که می‌توانید برای این نوع VoIP از آن‌ها استفاده کنید. معمولا تنها مبلغی که باید پرداخت کنید فقط هزینه ماهانه ISP است. تمام آن چه که نیاز دارید یک میکروفون، بلندگو، یک کارت صدای مناسب و یک ارتباط اینترنت با سرعت مناسب است.

شرکت های تلفنی بزرگ امروزه با استفاده از VoIP هزاران تماس تلفنی راه دور را از طریق یک circuit switch به درون یک IP gateway مسیردهی می‌کنند. این داده ها در طرف دیگر توسط یک gateway دریافت شده و سپس با یک circuit switch محلی دیگر مسیردهی می‌شود. هر روزه شرکت‌های بیش‌تری سیستم‌های تلفنی VoIP را نصب می‌کنند و تکنولوژی VoIP در حال رشد است.

7. انواع مكالمات با استفاده از VOIP

با تفكيك كاربران نهايي گفت‌وگوهاي صوتي به دو شكل دستگاه متصل به شبكه IP و دستگاه متصل به شبكه مخابراتي سنتي، سه نوع مكالمه را مي‌توان متصور شد:

1. ابزار VOIP با ابزار ATA)VOIP): طي اين مكالمه دو وسيله كه به شبكه مبتني بر IP  متصل هستند با يكديگر ارتباط بر قرار مي‌كنند.

2. ابزار VOIP با تلفن سنتي: در اين نوع مكالمه وسيله متصل به پروتكل IP با دستگاه تلفني كه به شبكه مخابراتي سنتي متصل است ارتباط بر قرار مي‌كند. در اين صورت يك دستگاه متصل به IP نقش واسط را در تبديل اطلاعات از شبكه IP به شبكه مخابراتي سنتي به عهده دارد.

3. تلفن سنتي با تلفن سنتي: اين نوع مكالمه به طور معمول به دليل مسافت بالاي بين دو فرد بر قرار كننده مكالمه و به منظور صرفه‌جويي در هزينه گفت‌وگو شكل مي‌گيرد. در اين نوع ارتباط هر يك از دو تلفن توسط شبكه مخابراتي سنتي به يك دستگاه متصل به شبكه IP مرتبط مي‌شوند و ارتباط VOIP بين اين دو دستگاه كمكي شكل مي‌گيرد. ارتباط تلفني با استفاده از كارت‌هاي تلفن رايج در بازار از اين نوع است.

با اندكي توجه به سه مورد بالا متوجه مي‌شويم كه موارد 2 و 3 مطرح شده در بالا با استفاده تركيبي از شبكه مخابراتي سنتي و شبكه IP برقراري ارتباط صوتي را ممكن مي‌سازند. انواع ديگر مكالمات VOIP نيز وجود دارد كه بررسي آن‌ها نياز به مقدماتي دارد كه در حوصله‌ي اين مقاله نمي‌گنجد. مانند:

• ايستگاه مجازي به ايستگاه مجازي (Virtual Station)

• ايستگاه مجازي به شبكه كامپيوتري

• شبكه كامپيوتري به شبكه كامپيوتري

8. امنیت VoIP

در حقيقت امنيت VoIP بدتر از امنيت ايميل و شبكه تلفن سنتي نيست و در چند سال آينده وضعيت آن به سرعت پيشرفت خواهد كرد؛ چرا كه اكثر شبكه‌هاي VoIP مستقل از همديگرند و چون اكثر شبكه‌هاي بزرگ حرفه‌اي VoIP تماس‌هاي خارج از محدوده خود را قبول نمي‌كنند، اين‌گونه شبكه‌ها از حفاظت بيشتري نسبت به اسپم، سيادي و هويت‌هاي جعلي برخوردارند. همچنين ويژگي‌‌هاي صدا، از قبيل ناتواني در جست‌وجو يا خواندن محتويات، به صورت اساسي باعث علاقه كمتر هكرها براي حمله، (نسبت به فايل‌‌هاي اطلاعاتي يا ايميل) مي‌شود. به علاوه، سیستم های مدیریت ارتباطات تلفنی مبتنی بر IP، از استانداردهاي IETF (سازمان استانداردهاي انتقال اطلاعات در اينترنت) براي رمزنگاري كامل اطلاعات و تماس‌هاي تلفن استفاده مي‌كند.

علاوه بر اين، مشاوران امنيتي و توليدكنندگان ديواره آتش و كنترل‌كننده‌هاي مرزهاي تماس (SBC)، كارشان را براي فناوري جديدتر براي ديوارهاي آتش ادامه مي‌دهند. به طوري كه در واقع نسل موجود ديواره‌هاي آتش براي حفاظت از شبكه‌هاي مجزاي VoIP مناسبند. زماني‌كه ما به شبكه VoIP متصل مي‌شويم، تعدادي استاندارد، ارتباط ما را در مقابل محدوديت‌هايي كه باعث جاسوسي‌ ما مي‌شوند، محافظت مي‌كنند؛ بدون اين‌كه از SBC يا ديوار آتش استفاده شود. در حقيقت اين دستگاه‌ها عملاً امنيت كلي را با مخلوط شدن با مكانيزم‌هاي جديد امنيتي، كاهش مي‌دهند.

در آينده شبكه‌هاي VoIP بسيار گسترده‌تر خواهند شد و براي جلوگيري از ورود اسپم‌ها از نقطه مقابلشان به ساز و كار خاصي نياز خواهند داشت.

اسپم و سيادي روي دو مشخصه تكيه دارند: اول اين‌كه، اكثر كاربران نمي‌توانند پيش‌بيني كنند كه با چه كسي تماس برقرار خواهند كرد. بنابراين آن‌ها به هر كسي اجازه ارتباط مي‌دهند. دومين مشخصه استفاده از فيلتر است كه در صورتي‌كه از يك برنامه قوي قابل اطمينان  استفاده شود كه بتواند تعيين كند چه چيزي فيلتر شود، مؤثر خواهد بود.

8- 1) انواع  تهدیدات صوتی:

1-1-8) نفوذ به سیستم کنترل تماس (Toll Fraud)

Toll Fraud به کاربران داخلی یا خارجی که از سیستم تلفن شرکتی برای قرار دادن تماس های تلفنی خارج شهری غیرمجاز استفاده می کنند، اشاره دارد.

2-1-8) عدم پذیرش سرویس (Denial of Service)

در اینگونه حملات موسوم به  Dos، هکرها از ابزارهایی خودکار برای ارسال سیلی از ترافیک مزاحم به IP Phones، سرورهای پردازشگر تماس یا اجزا infrastructure استفاده می‌کنند. هدف آن‌ها تخلیه منابع شبکه است بطوریکه تماس‌ها مرتبا قطع شده یا نمی‌توانند مورد پردازش قرار گیرند. یک انگیزه معمول، سردرگم کردن اعضای گروه  IT به منظور اجرای حملات دیگر است.

3-1-8) جعل هویت (Spoofing)

در این شاهکار، یک هکر مشخصات و هویت قانونی کاربر را می‌دزد بطوری که تماس‌های تلفنی هکر به گونه‌ای که از طرف کاربر دیگری است ظاهر می‌شود. به عنوان مثال، ممکن است شخصی وانمود کند که یکی از کارمندان گروه IT است و به یک شرکت مجری برای درخواست رمز، تلفن کند. اگر یک شماره تلفن به ظاهر مجاز به عنوان caller ID، نمایش داده شود که به آسانی، هم با  TDM یا سیستم‌های تلفنی IP انجام می‌شود، قربانی ممکن است فریب بخورد. هکرها می‌توانند یک IP و همچنین سرور  DHCP که IP تولید می‌کند را دور بزنند.

4-1-8) استراق سمع (Eavesdropping)

در اینگونه حملات یک کاربر داخلی، IP یک  router یا کامپیوتر شخصی را برای جاسوسی روی ترافیک صوتی، در حالیکه داده‌ها نظیر رمزها در حین مکالمه تلفنی به شماره‌گیر تلفن وارد می‌شوند هک می‌کند. پس از کپی کردن سریع اطلاعات، کاربر ترافیک صوتی را به مقصد مورد نظر ارسال می‌کند بنابراین نه فرستنده و نه گیرنده نمی‌فهمند که مکالمه شنود شده است. انگیزه‌ها معمولا جاسوسی یا آزار و اذیت است. استراق سمع به دلیل ابزارهای شنود اطلاعات که به طور گسترده‌ای در دسترس هستند، آسانتر شده است. همچنین پیشگیری از این امر نیز نسبتا آسان است.

9. نحوه حفاطت از سیستم مدیریت ارتباطات تلفنی

در زمان استفاده از سرویس فوق لازم است به موارد زیر توجه گردد:

1-9) بهنگام نگه داشتن نرم‌افزارها: در صورتی که تولید‌کنندگان نرم‌افزار برای سیستم عامل دستگاه مورد نظر نسخه‌های بهنگام شده ای را ارائه داده‌اند، می‌بايست در اولین فرصت نسبت به نصب آنان اقدام گردد. نسخه‌های بهنگام شده ممكن است فرآيند بهنگام سازی را در سطح Firmware انجام دهند. با بهنگام سازی نرم‌افزارهای موجود، پيشگيری لازم در خصوص برخی حملات برنامه‌ريزی شده با هدف بهره‌گيری از نقاط آسيب‌پذير  انجام خواهد شد.

2-9) استفاده و بهنگام سازی نرم‌افزارهای آنتی ویروس: برنامه‌های ضد ویروس قادر به تشخیص و حفاظت كامپيوتر شما در مقابل ویروس‌های شناخته شده می‌باشند. با توجه به این واقعیت که مهاجمان به صورت مستمر  اقدام به نوشتن ویروس‌های جدید می‌نمایند، لازم است که این نوع نرم‌افزارها همواره بهنگام باشند.

3-9) استفاده از گزینه‌ها و تنظمیات امنیتی: برخی از ارائه‌دهندگان سرویس VoIP، امکان رمزنگاری اطلاعات را نيز به عنوان يك سرويس ديگر در اختيار مشتريان خود قرار می‌دهند. در صورت وجود نگرانی در خصوص تعرض به حريم خصوصی خود، می توان از اين ويژگی و ساير گزينه‌های موجود در اين رابطه استفاده نمود.

4-9) نصب و یا فعال نمودن یک فایروال: فایروال‌ها  با بررسی بسته‌های اطلاعاتی می‌توانند يك سطح حفاظتی مناسب در خصوص فيلتر نمودن برخی كدهای مخرب جهت ورود به سيستم شما را انجام دهند. برخی از سيستم‌های عامل به همراه يك فايروال ارائه می‌گردند. در چنين مواردی لازم است از فعال بودن آن اطمينان حاصل نمود.

5-9) بررسی تنظیمات امنیتی: هم کامپیوتر شما و هم تجهیزات و نرم‌افزارهای ارائه شده جهت استفاده از سرویس VoIP،‌ امكانات و گزينه‌های متفاوتی را در اختيار شما قرار می‌دهند. فعال نمودن برخی گزينه‌ها ممكن است ضريب آسيب‌پذيری شما را در مقابل حملات افزايش دهد. بنابراين لازم است گزينه‌های غيرضروری را غيرفعال نمود. پيشنهاد می‌گردد  تنظيمات امنيتی به دقت بررسی گردد و صرفا گزينه‌هایی انتخاب شود كه ضمن تامين اهداف عملياتی، باعث افزايش ضريب آسيب پذيری شما نگردد.

10. تجارت بزرگ در زمينه VOIP

همواره با پديد آمدن يك فناوري جديد در عرصه‌هاي گوناگون،‌ فناوري‌هاي قبل در معرض انحطاط قرار مي‌گيرند. فناوري اطلاعات و ارتباطات نه تنها از اين قاعده مستثنا نيست، بلكه چنين وضعيتي در آن بيش از ساير حوزه‌ها احساس مي‌شود. با شكل گيري تكنولوژي VOIP حوزه هاي متنوعي از جمله مكالمات تلفني معمولي، ارتباط از طريق نمابر و حتا استفاده از پست الكترونيكي دچار تهديد شده‌اند. در كشورهاي مختلف دنيا به منظور جلوگيري از اين ضررهاي مالي و يا به منظور تطبيق با شرايط جديد تدابير مختلفي انديشيده شده است. براي مثال در كشورهايي مانند سوئد و يا برخي از ايالات آمريكا به طور كامل به اين تكنولوژي روي آورده شده است و VOIP به عنوان جاي‌گزيني براي تلفن هاي سنتي در نظر گرفته شده است،‌ در حالي كه در برخي از كشورها از جمله پرتغال و يا امارات متحده عربي، به طور كامل اين تكنولوژي ممنوع شده است.

و اما امروزه VOIP و انتقال صوت بر پايه اين فناوري به صورت يك تجارت بزرگ در آمده‌است كه هم‌چنان روند رو به رشد بالايي دارد. مزيت اصلي اين نوع مكالمات براي كاربران، هزينه پايين آن است كه موجب ترجيه آن به شبكه‌هاي مخابراتي سنتي مي‌شود.

اين تجارت از سه ديدگاه قابل بررسي است:

1-10) فروش تجهيزات ساختاري: به منظور رسيدن به كارايي بالاتر و كيفيت بهتر صدا در مكالمات VOIP، نياز به استفاده از تجهيزات ويژه‌اي در شبكه‌هاي مبتني بر IP است. انواع مسيردهنده (Router) هاي VOIP، سوييچ‌هاي شبكه خاص اين كاربرد و دروازه (Gateway) هاي ويژه و ... از اين تجهيزات هستند. شركت سيسكو در سال‌هاي 1996 تا 1999 تعداد يك ميليون عدد از اين تجهيزات را فروخت، در حالي كه در سال 2000 به تنهايي يك ميليون عدد ديگر از اين تجهيزات توسط اين شركت به فروش رسيد. اين آمار خود بيان‌گر سرعت رشد اين فناوري است.

2-10)  فروش گوشي‌هاي تلفني جديد: براي پشتيباني بهتر فناوري VOIP گوشي‌هاي تلفني خاصي ساخته شده‌اند كه خود به طور مستقيم به شبكه مبتني بر پايه IP (براي مثال اينترنت) متصل مي‌شوند و مي‌توانند اطلاعات را در قالب بسته‌هاي داده بر روي اين شبكه منتقل نمايند. تا سال 2001 در آمد ناشي از فروش اين گونه گوشي‌ها براي سازنده‌هاي آن‌ها حدود يك ميليارد دلار بود كه پيش‌بيني شده است تا سال 2006 اين رقم به پنج ميليارد دلار افزايش يابد.

3-10) ارايه خدمات در قالب مراكز تلفني نسل بعد: با وجود عدم وابستگي تكنولوژي VOIP به مراكز مخابراتي،‌ به منظور ايجاد سهولت در برقراري ارتباط (براي مثال توزيع شماره تلفن به كاربران) و ارايه سرويس‌هاي مختلف مراكز تلفني VOIP بر روي شبكه اينترنت شكل گرفته‌اند كه پيش‌بيني مي‌شود اين مراكز در آينده داراي درآمد بالايي باشند.

11. شبكه‌هاي تلفني آينده

مراكز VOIP نيز همانند مراكز مخابراتي سنتي مي‌توانند شماره تلفني را به صورت اختصاصي به يك كاربر اختصاص دهند. اين شماره‌هاي تلفني از طريق مراكز اينترنتيVOIP در اختيار كاربران قرار مي گيرد، مانند يك آدرس پست الكترونيكي به همراه يك كلمه عبور محافظت مي‌شود. از طريق اين شماره كاربران مي توانند به مركز اينترنتي مزبور متصل شوند و IP دستگاه VOIP خود را به اين مركز اعلام كنند. در نتيجه كاربران ديگر توسط شماره تلفن خود به مركز VOIP متصل مي‌شوند و شماره‌اي كه قصد تماس با آن دارند را در اختيار مركز قرار داده و IP مقصد را دريافت مي‌كنند و از طريق پروتكلIP يك تماس تلفني را آغاز مي‌كنند. از چنين شبكه‌هايي با عنوان شبكه‌هاي مخابراتي آينده ياد مي‌شود و پيش‌بيني مي‌شود كه به سرعت جايگزين شبكه‌هاي مخابراتي كنوني شوند. دلايل اصلي اين جايگزيني برتري‌هايي است كه شبكه‌هاي مخابراتي آينده به شبكه‌هاي مخابراتي كنوني دارند و در زير به برخي از آن‌ها شاره مي‌كنيم.

• هزينه‌ي بسيار پايين نگه‌داري شبكه‌هاي مخابراتي آينده نسبت به شبكه‌هاي مخابراتي كنوني و به دنبال آن،‌ قيمت پايين خريد يك شماره (حتا مجاني) و مكالمه‌ي تلفني.

• پشتيباني كليه امكانات مخابراتي كنوني و حتي ارايه خدمات جديد، با هزينه‌ي بسيار پايين و سهولت اجرايي بالا.

• جابه‌جايي آسان شماره‌هاي تلفني به اين معنا كه يك شماره تلفني مانند يك آدرس پست الكترونيكي از هر نقطه‌اي از دنيا قابل دسترسي خواهد بود و مي‌توان از طريق آن تماس گرفت و يا با آن ارتباط بر قرار كرد.

• قابليت برنامه‌نويسي بر روي گوشي‌هاي تلفني همانند يك گوشي موبايل و يا حتا پيشرفته‌تر از آن.

در ادامه دو نوع شبكه‌ي مخابراتي سنتي و آينده را از زواياي ديد گوناگون مورد مقايسه قرار مي‌دهيم:

• استاندارد برقرار كننده ارتباط در شبكه‌هاي تلفني VOIP پروتكل‌ها و بسته‌هاي داده هستند (مانند شبكه‌هاي IP) در حالي كه در شبكه‌هاي مخابراتي سنتي واسط‌هاي ارتباطي استاندارد (سوييچ مدارهاي درون شبكه) تعريف شده‌اند.

• با در نظر گرفتن ماهيت فناوري VOIP و خصوصيات شبكه IP، متوجه خواهيم شد كه اين شبكه‌ها از حالات داخلي بسيار كم‌تري نسبت به يك شبكه مخابراتي سنتي برخوردار هستند. همين امر سبب مي‌شود كه نگه‌داري اين گونه شبكه‌ها بسيار آسان‌تر و كم هزينه‌تر باشد.

• در شبكه‌هاي مخابراتي سرويس‌هاي مخابراتي درون شبكه مخابراتي (تجهيزات داخلي) مستقر مي‌شوند،‌ يعني براي داشتن يك سرويس خاص بايد مركز مخابراتي پشتيباني كننده آن سرويس باشد. به عبارت ديگر تجهيزات كاربر در اين نوع سرويس‌ها تنها از خدمات بهره مي‌برند و چنانچه آماده‌ي دريافت خدمات خاصي باشند، تا زماني كه آن سرويس از طرف مركز مخابرات ارايه نشود، امكان استفاده از آن وجود ندارد. بر عكس، در شبكه‌هاي مخابراتي بر پايه‌ي پروتكل IP، سيستم‌هاي نهايي در صورتي كه يك سرويس جديد را پشتيباني كنند، مي‌توانند با يكديگر (بدون نياز به تغيير در شبكه‌ي مخابراتي) و با استفاده از آن سرويس ارتباط بر قرار كنند.

• هنگام استفاده از شبكه‌هاي مخابراتي كنوني، تمامي كنترل‌هاي تماس و بر قراري ارتباط از طريق مركز مخابرات (مستقر در شبكه ارتباطي) اعمال مي‌شود، در صورتي كه در شبكه‌هاي مخابراتي آينده كه بر پايه پروتكلIP خواهند بود، تمامي اين كنترل‌ها توسط سيستم‌هاي نهايي انجام خواهند گرفت. به عبارت ديگر وابستگي به مركز مخابراتي حذف خواهد شد.

• سيستم‌هاي مخابراتي جديد كه بر پايه IP شكل گرفته‌اند نيز همان درجه اطمينان را كه سيستم‌هاي مخابراتي كنوني از نظر سالم بودن شبكه تضمين مي‌كنند، پشتيباني مي‌كنند. نتايج آماري حاصل از بررسي خرابي‌هاي شبكه و مقايسه آن‌ها اين امر را تاييد مي‌كند.

• ديگر ويژگي سيستم‌هاي مخابراتي جديد پويايي و تحول سريع آن‌هاست. اين سيستم‌ها به عنوان زير مجموعه‌اي از علم كامپيوتر و فناوري ديجيتال مشمول قانون مور مي‌شوند. به بيان ديگر بايد حدود هر 18 ماه منتظر پيشرفتي در ابعاد دو برابر سابق در اين گونه سيستم‌ها باشيم، در حالي كه شبكه‌هاي مخابراتي قديمي مدت زيادي است كه همان شكل سابق را حفظ كرده‌اند و به ندرت دست‌خوش تغييرات مي‌شوند. نگاهي گذرا بر تاريخ تحولات شبكه‌هاي مخابراتي نشان مي‌دهد كه پس از حدود هر 30 سال شاهد تحولاتي محسوس در آن‌ها هستيم كه در مقايسه با تحولات شبكه‌هاي مخابراتي آينده در عمل ناچيز است.

• در سيستم‌هاي مخابراتيVOIP سرعت برقراري ارتباط به شدت وابسته به قدرت سيستم‌هاي نهايي در برقراري ارتباط است در حالي كه در سيستم‌هاي مخابراتي كنوني اين زمان بسيار طولاني است. اما بر روي هم رفته سرعت بر قراري ارتباط VOIP كه به وسيله سوييچ بسته‌هاي داده كار مي‌كنند به مراتب سريع‌تر از برقراري ارتباط در شبكه‌هاي سوييچ كننده مدار (شبكه هاي مخابراتي كنوني) است.

• در سيستم‌هاي مخابراتي آينده (VOIP) ارايه كنندگان خدمات مخابراتي در عمل نقش واضح و تعريف شده‌اي ندارند؛ زيرا اركان اصلي برقراري ارتباط دو طرف مكالمه كننده هستند. پيش‌بيني مي‌شود كه مراكز مخابراتي آينده از طريق ارايه راهكارهاي متنوع به منظور بهبود برقراري ارتباط امرار معاش كنند. حال اين خدمات ممكن است بين دو مركز مخابراتي، به طور كامل متفاوت باشد.

12. نتیجه گیری

انتخاب یک سیستم تلفن VoIP

اگر شما تصمیم به پیاده سازی سیستم VoIP در سازمان خود دارید، ابتدا مشخص کنید که کدام یک از تجهیزات تلفنی فعلی‌تان را می توانید حفظ کنید. بدین ترتیب می‌توانید به میزان زیادی در هزینه‌ها صرفه جویی کنید. بسیاری از سیستم‌های تلفن دیجیتال با افزودن کمترین سخت افزار و به روزرسانی نرم‌افزار دارای قابلیت آدرس‌دهی می‌شوند. علاوه بر این شما باید مطمئن باشید که همه دستگاه‌های مورد استفاده شما مانند فکس، پردازشگر کارت اعتباری، سیستم‌های امنیتی و می‌توانند به صورت یکپارچه به سیستم تلفن VoIP شما متصل شود. در آخر توصیه می شود که هیچگاه سعی نکنید با خریدن تلفن‌های VoIP دست دوم در هزینه‌ها صرفه جویی کنید. به خاطر داشته باشید که VoIP یک تکنولوژی جدید بوده و حتی ممکن است تجهیزات مربوط به یک سال قبل هم از رده خارج شده باشند. هم چنین هزینه نصب چه تلفن شما نو باشد چه دست دوم تفاوتی نمی‌کند و حتی ممکن است در صورت استفاده از تلفن‌های دست دوم مجبور شوید هزینه خدمات بیشتری بپردازید.